قانون تقسیم ارث 

به تمام اموال و دارایی های مثبت یا منفی که پس از مرگ یک شخص مطابق قانون تقسیم ارث به بازماندگان میرسد ارث می گویند.به طور خلاصه به تمام دارایی‌های درگذشته در زمان فوت ترکه گفته می‌شود. قبل از تحویل این اموال به بازماندگان باید تمام بدهی های وی پرداخت گردد .به همین ترتیب باید نسبت به وصیت های قانونی ایشان عمل شود . اموال موضوع وصیت باید از دارایی‌های وی خارج گردد.

دارایی مثبت و منفی

البته قانون تقسیم ارث درگذشته دارای دو جنبه مثبت و منفی است .منظور از دارایی های مثبت همان دارایی‌ها و حقوق مالی است که به ورثه می رسد. منظور از نوع منفی آن همان بدهی ها و تعهدات  است که بایستی از محل اموال وی پرداخت گردد.این مطلب در ماده ۱۶۸ قانون مدنی آمده است. مالکیت ورثه نسبت به اموال درگذشه مستقر نمی شود. مگر پس از ادای حقوق و دیونی که به این اموال تعلق گرفته است.

اولویت در پرداخت هزینه ها

بنابراین مطابق قانون تقسیم ارث ابتدا هزینه های ضروری متوفی از قبیل هزینه کفن و دفن و هزینه نگهداری اموال پرداخت شود. سپس تمام بدهی ها از محل اموال وی پرداخت گردد.به همین خاطر است که پرداخت مهریه همسر درگذشته از جمله بدهی های دارای اولویت است. یعنی باید پس از هزینه های ضروری، مهریه همسر متوفی پرداخت شود.

مهر و موم ترکه

اولین اقدام ضروری جهت حفظ اموال پس از فوت مهر و موم  است.  یعنی اینکه اقدامی توسط مراجع قضایی صورت گیرد تا اموال از هرگونه دخل و تصرف ورثه در امان بماند.

در این رابطه  در قانون امور حسبی مصوب 02/04/1319 در فصل دوم گفتگو شده است.

اشخاصی که میتوانند این درخواست را به مرجع قضایی ارائه کنند عبارتند از

• هر یک از ورثه یا نماینده قانونی آنها.
• موصی له در صورتی که وصیت به جز مشاعات شده باشد. طلب از درگذشته که مستند به سند رسمی یا حکم قطعی باشد. به مقدار طلب در صورتی که در مقابل طلب رهن نبوده و ترتیب دیگری هم برای تامین طلب نشده باشد.
• کسی که از طرف درگذشته به عنوان وصایت معین شده باشد.

قدم بعدی در تقسیم اموال تحریر اموال درگذشته است که در فصل ۴ قانون امور حسبی آمده است.
در ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی آمده که مقصود از تحریر  تعیین مقدار اموال و دیون است.یعنی اینکه مشخص گردد. دقیقا چه اموالی به جا مانده و از این اموال صورتی تهیه شود.

تحریر ترکه

درخواست تحریر  هم مانند مهر و موم  از ورثه یا نماینده قانونی آنها و کسی که به او وصیت شده  برای اداره اموال پذیرفته میشود.

تصفیه ترکه

مقصود از تصفیه در مرحله بعد تعیین بدهی ها و حقوق بر عهده درگذشته و سپس پرداخت آن ها و خارج کردن مورد وصیت از اموال به جا مانده است.

دادگاه صالح دعاوی راجع به اموال متوفی

اگر اموال به جا مانده تقسیم نشده باشد. مطابق ماده ۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی این دعوا باید در دادگاه آخرین اقامتگاه درگذشته در ایران اقامه گردد.
و اگر این اقامتگاه مشخص نباشد. این دعوا باید در حوزه آخرین محل سکونت وی اقامه شود.

انحصار وراثت 

در صورتی که بازماندگان یا سایر اشخاص ذینفع بخواهند گواهی انحصار وراثت تحصیل کنند. درخواست نامه کتبی مشتمل بر نام و مشخصات درخواست کننده و در گذشته و ورثه و اقامتگاه آنها و نسبت بین  متوفی و وراث تنظیم نموده و به دادگاه تسلیم می نمایند.

نحوه صحیح تقسیم ارث و امکان محروم کردن ورثه

با توجه به اینکه قانون تقسیم ارث از جمله قوانین امری است .یعنی توافق بر خلاف آن غیر ممکن است بنابراین به محض فوت ، مالکیت اموال از در گذشته به بازماندگان منتقل می‌شود.وصیت درگذشته به بیش از یک‌سوم ارث قطعی و پذیرفته نیست.

مقادیر مالیات بر ارث مطابق ماده ۱۷ قانون مالیاتهای مستقیم

  نسبت به انواع وسیله نقلیه موتوری زمینی دریایی و هوایی  2  درصد بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
 سپرده‌های بانکی اوراق مشارکت و اوراق بهادار ۳ درصد.
برای املاک و حق واگذاری محل یک و نیم برابر نرخ های مذکور در ماده ۵۹ قانون یعنی ۷ و نیم درصد.