این دعاوی تقسیم بندی‌ های متعددی دارد از جمله آنها تقسیم دعاوی به دعاوی مالکیت و دعاوی تصرف است .

منظور از دعاوی مالکیت دعاوی است که خواهان در مقام اثبات رابطه مالکانه خویش نسبت به موضوع دعوا مطرح می کند. مثل دعوای خلع ید.

اما منظور از دعاوی تصرف احراز سبق تصرفات خواهان بر ملک موضوع دعوا است یا سبق استفاده بدون ممانعت و یا بدون مزاحمت وی است نه احراز مالکیت.

مبنای قانونی

مبنای مقررات راجع به دعاوی تصرف جلوگیری از هرج و مرج و اجرای خودسرانه قانون است . همچنین احترام به تصرفات اشخاص در راستای حفظ نظم عمومی است.
یعنی اگر کسی در ملکی صاحب حق متصرف را غاصب می‌داند. حق ندارد خودسرانه و با توسل به زور غاصب را اخراج و بر مال خویش مستولی شود. بلکه در چنین وضعی ولو مالک شرعی و قانونی باید به دادگاه مراجعه کند.

دعوای رفع تصرف عدوانی

دعوای رفع تصرف عدوانی ناظر به موردی است که خواهان مدعی است که خوانده وارد ملک غیرمنقول وی شده است.در حالی که سبق تصرف با خواهان است و لحوق تصرف با خوانده است و تصرفات خوانده نیز عدوانی است.
حال رفع تصرف عدوانی ممکن است نسبت به کل ملک غیرمنقول باشد یا جزئی از آن.

دعوای ممانعت از حق

اما منظور از رفع ممانعت از حق آن است که خواهان مدعی است .که خوانده مانع استمرار و برخورداری خواهان از حق انتفاع یا ارتفاق شده است.
و منظور از رفع مزاحمت از حق آن است که خواهان مدعی است. خوانده در ملک خودش کاری را انجام داده است که شیوه های مختلف تصرف را از خواهان سلب نموده است .مثل اینکه خوانده هواکش آشپزخانه را به سمت تراس منزل خواهان تعبیه کرده است.
ملاحظه می‌شود که در ممانعت از حق که حق انتفاع یا ارتفاق سلب می‌شود. سلب حق به طور کلی است اما در رفع مزاحمت سلب حق به طور جزئی است.

خواهان باید سبق تصرفات خویش یا سبق استفاده بدون ممانعت یا بدون مزاحمت خود را اثبات کند.در جایی که تصرفات مشاعی باشد و یکی مانع تصرف دیگری شود این عمل در حکم تصرف عدوانی است.

فقدان اثر تعلیقی تجدید نظر خواهی

در دعاوی تصرف هر حکمی صادر شود قابل تجدید نظر است. اما تجدید نظرخواهی اثر تعلیقی بر اجرای حکم ندارد.دستور موقتی که در دعاوی تصرف صادر می‌شود به لحاظ لزوم ارزیابی ادله از سوی قاضی نیازمند سپردن تامین از سوی خواهان نیست . اگر چه اجرای آن نیز مستلزم تایید رئیس حوزه قضایی نمی‌باشد.

ارسال اظهارنامه در دعوای تصرف 

هرگاه متصرف، از خواهان اذن داشته باشد و خواهان بخواهد دعوای رفع تصرف اقامه کند. به لحاظ فقدان عنصر غصب ابتدا باید توسط خواهان اظهارنامه ای به خوانده داده شود. حال از تاریخ ابلاغ اظهارنامه اگر ۱۰ روز منقضی شود و خوانده از ملک خارج نشود می‌گوییم عنصر غصب محقق شده است. و در اینصورت دعوای رفع تصرف قابل استماع است.

اقامه تصرف عدوانی توسط مستاجر

البته اگر شخص ماذون با خواهان رابطه استیجاری داشته باشد.چون قانون خاص روابط موجر و مستاجر مستلزم اقامه دعوای تخلیه است دعوای رفع تصرف قابل استماع نیست.
در دعاوی تصرف حکم علیه مالک شرعی و قانونی که سند مالکیت هم دارد صادر می‌شود. زیرا سند مالکیت در دعاوی تصرف هیچ ارزشی ندارد. مگر اینکه نشانه ای است بر سبق تصرف، آن هم در جایی که هیچ دلیل دیگری بر احراز سبق تصرف وجود ندارد.